Dla dzieci: Przyjmowanie insuliny
Układ trawienny trawi żywność, przetwarzając ją na różne substancje, co skutkuje powstaniem m.in. cukru zwanego glukozą. Część tej glukozy jest przechowywana w wątrobie. Jednak większość przedostaje się do krwi i jest transportowana do komórek zużywających ją jako paliwo. Aby móc przedostać się do wnętrza komórek, glukoza potrzebuje hormonu zwanego insuliną. Insulina jest produkowana w trzustce – to organ, który znajduje się w jamie brzusznej. Insulina jest uwalniana do krwiobiegu w reakcji na obecność glukozy we krwi.
Insulina pełni funkcję „klucza otwierającego drzwi”. Kiedy insulina dociera do komórki, osadza się na jej ścianie. Wówczas komórka otrzymuje sygnał, aby wytworzyć „drzwi”, przez które glukoza będzie mogła dostać się do jej wnętrza. Bez insuliny komórki nie są w stanie otrzymać glukozy, którą spalają, aby wytworzyć energię. Dlatego możesz odczuwać słabość lub zmęczenie.
Insulinę produkowaną w organizmie można zastąpić insuliną w zastrzykach. Niektóre dzieci używają również pompy insulinowej. Dzięki zastrzykom lub pompie Twoje ciało może przetwarzać glukozę na energię. W ten sposób poziom cukru we krwi będzie utrzymywał się na prawidłowym poziomie.
Odczucie strachu jest normalne
Większość osób chorujących na cukrzycę początkowo boi się robić sobie zastrzyki. Prawdopodobnie Twoi rodzice też denerwowali się, gdy robili Ci zastrzyki po raz pierwszy. Jednak z czasem człowiek nabiera wprawy. Potrzeba nieco praktyki, aby przyzwyczaić się do robienia sobie zastrzyków. Niedługo nie będziesz odczuwać strachu czy zdenerwowania.
Rodzaje insuliny
Rodzaje insuliny to:
-
Szybkodziałająca insulina. Szybkodziałającą insulinę przyjmuje się z posiłkiem. Musisz zjeść posiłek w ciągu 15 minut od momentu przyjęcia insuliny.
-
Standardowa lub krótkodziałająca insulina. Krótkodziałająca insulina jest także zwykle przyjmowana przed posiłkiem. Najczęściej dociera do krwiobiegu w ciągu 30 minut po zastrzyku.
-
Insulina o pośrednim czasie działania. Insulina o pośrednim czasie działania potrzebuje więcej czasu na działanie niż szybkodziałająca postać. Jednak dłużej utrzymuje się w krwiobiegu.
-
Długodziałająca insulina. Długodziałająca insulina gwarantuje, że w Twojej krwi zawsze znajduje się niewielka ilość insuliny. Ta insulina pomaga kontrolować poziom cukru we krwi. Takie zastrzyki działają nawet cały dzień.
Używanie strzykawki
Przed wstrzyknięciem insuliny zawsze zbadaj sobie poziom cukru. Odczyt poziomu cukru we krwi pomoże Ci zdecydować, ile insuliny musisz sobie podać. Robiąc sobie zastrzyk z insuliną, upewnij się, że wstrzykujesz ją w tłuszcz pod skórą. Wiele osób chorujących na cukrzycę używa strzykawek.
Poproś lekarza, aby poinformował Cię, jak zmieniać miejsce wstrzykiwania insuliny. Zapytaj również, jak unikać zastrzyków w miejscu z lipohipertrofią. Lipohipertrofia to zmiana skórna w postaci guzka pod skórą spowodowanego wielokrotnym wstrzykiwaniem insuliny w to samo miejsce. Zapytaj również, jak prawidłowo wstrzykiwać insulinę i jak nie dopuścić do wstrzyknięcia sobie insuliny w mięsień. Chodzi o zadbanie o właściwy proces wchłaniania się insuliny.
Wstrzykując sobie insulinę strzykawką, postępuj zgodnie z poniższymi zaleceniami.
Krok 1: Przygotowanie
-
Przygotuj niezbędne przedmioty. Oto, czego potrzebujesz:
-
Nowa strzykawka
-
Insulina
-
Gaziki nasączone alkoholem
-
Specjalny pojemnik na zużytą igłę (pojemnik na przedmioty ostre). Można go kupić w aptece lub sklepie z zaopatrzeniem medycznym. Możesz też użyć dowolnego pojemnika odpornego na przebicie (z pokrywką odporną na przebicie), np. pustej butelki po detergencie do prania.
-
Rodzic, nauczyciel lub inna osoba dorosła, która będzie Cię obserwowała.
-
Umyj ręce. Użyj mydła i ciepłej wody.
-
Umyj buteleczkę z insuliną. Przetrzyj gazikiem z alkoholem górną część buteleczki (fiolki) z insuliną (zatyczkę).
-
Przygotuj insulinę. Jeśli używasz insuliny izofanowej, przeturlaj buteleczkę w dłoniach mniej więcej 20 razy. Nie potrząsaj fiolką z insuliną. I nie używaj zimnej insuliny. Przechowuj 1 fiolkę insuliny w temperaturze pokojowej, a resztę w lodówce.
Krok 2: Przygotowanie strzykawki
-
Wyciągnij strzykawkę z opakowania.
-
Zdejmij ochraniacz z igły.
-
Zaciągnij powietrze do strzykawki. Pociągnij tłoczek, aby wprowadzić powietrze do strzykawki. Pociągnij tłoczek do linii wskazującej liczbę jednostek insuliny, którą chcesz sobie podać. Oznaczenie na strzykawce najbliższe igle to 0 (nie 1).
-
Wstrzyknij powietrze do insuliny. Przytrzymaj buteleczkę na płaskiej powierzchni jedną ręką. Drugą ręką, przytrzymaj strzykawkę prosto do góry i do dołu. Powoli naciskaj tłoczek, aby wstrzyknąć powietrze do insuliny.
-
Odwróć buteleczkę ze strzykawką do góry nogami. Trzymaj igłę w zatyczce buteleczki. Przekręć strzykawkę i buteleczkę w taki sposób, aby buteleczka była na górze, a strzykawka na dole. Zwróć uwagę, aby nie zgiąć igły podczas wbijania jej do buteleczki z insuliną.
-
Zaciągnij insulinę do strzykawki. Trzymaj końcówkę igły poniżej poziomu insuliny. Może się zdarzyć, że trzeba będzie nieco wyciągnąć igłę. Powoli pociągnij tłoczek, aby zaciągnąć insulinę. Poproś osobę dorosłą, aby sprawdziła dawkę.
-
Sprawdź, czy nie ma pęcherzyków powietrza. Delikatnie stuknij w strzykawkę jeszcze, gdy igła jest wciąż wbita w buteleczkę. Pęcherzyki powietrza przesuną się na górę strzykawki. Pociągnij tłoczek troszeczkę, aby wypuścić pęcherzyki powietrza z powrotem do buteleczki z insuliną. Lekarz, pielęgniarka lub trener diabetologiczny mogą pokazać Ci inne sposoby usuwania pęcherzyków powietrza.
-
Wyciągnij igłę z buteleczki z insuliną.
Krok 3: Podawanie zastrzyku
-
Przetrzyj miejsce iniekcji. Użyj gazika nasączonego alkoholem, aby zdezynfekować miejsce zastrzyku. Poczekaj, aż miejsce wyschnie. Jeśli skóra będzie wilgotna od alkoholu, w trakcie wbijania igły poczujesz szczypanie.
-
Chwyć palcami dwa centymetry skóry. Pociągnij mniej więcej dwa centymetry skóry. Lekko uszczypnij skórę. Nie ściskaj jej. Chodzi o to, aby upewnić się, że nie wstrzykniesz sobie insuliny do mięśnia.
-
Wkłuj igłę. Wkłuj igłę w skórę pod pokazanym Ci kątem. Popychaj igłę tak długo, aż przestaniesz ją widzieć.
-
Wstrzyknij insulinę. Powoli naciskaj tłoczek, aż strzykawka się opróżni.
Krok 4: Wyciąganie igły
-
Policz do 5 przed wyciągnięciem igły.
-
Wyciągnij igłę ze skóry.
-
Obserwuj miejsce iniekcji pod kątem wycieku insuliny lub krwi. Jeśli miejsce iniekcji będzie krwawiło, przyłóż wacik lub chusteczkę. Jeśli wycieknie insulina, zapytaj lekarza, pielęgniarkę lub trenera diabetologicznego, czy poprawnie wykonujesz zastrzyk.
Krok 5: Po zastrzyku
Używanie penu do insuliny
Aby podać sobie insulinę, możesz też użyć specjalnego pena. Peny do insuliny wyglądają jak długopis. Peny do insuliny mają wewnątrz nabój z insuliną. Do każdego zastrzyku używana jest nowa igła. Istnieją różne rodzaje penów do insuliny. Lekarz, pielęgniarka lub trener diabetologiczny poinformuje Cię, który typ jest wskazany w Twoim przypadku. Poza tym pokaże Ci, jak go używać. Inteligentne peny do insuliny są połączone z aplikacją. Dzięki temu można je zaprogramować tak, aby obliczały dawkę insuliny. Inteligentny pen przesyła informacje do Twojego smartfona.
Wskazówki dla osób używających penów
-
Potem umyć ręce wodą z mydłem.
-
Przetrzyj miejsce iniekcji gazikiem nasączonym alkoholem.
-
Za każdym razem używaj nowej igły.
-
Nigdy nie pozostawiaj igły w penie, który nie jest w danym momencie używany.
-
Przed wstrzyknięciem stuknij igłę opuszkiem palca, aby pozbyć się pęcherzyków powietrza.
-
Następnie przetestuj pen, wybierając wartość 2 i naciskając przycisku zastrzyku. W tym momencie z pena powinna wypłynąć insulina. Jeśli nie, ponownie sprawdź, czy nie ma pęcherzyków powietrza. Następnie ponownie przeprowadź test. Jeśli po 3 próbach z pena nadal nie wypływa insulina, spróbuj użyć nowej igły. Może też akurat nadszedł czas na wymianę wkładu z insuliną.
-
Poproś osobę dorosłą, aby sprawdziła wybraną przez Ciebie dawkę.
-
Istnieją różne rodzaje igieł do penów. Musisz wiedzieć, jakiego rodzaju igły używasz i jak jej używać.
-
Standardowa igła do pena. Tego typu igła ma zazwyczaj zdejmowaną obudowę i wewnętrzny ochraniacz. Przed podaniem insuliny trzeba zdjąć obie części.
-
Zabezpieczona igła do pena. Tego typu igła ma zdejmowany ochraniacz zewnętrzny. Ochraniacz wewnętrzny jest przymocowany na stałe – nie można go zdjąć. Ten ochraniacz się odsuwa. Dzięki temu igła wysuwa się z ochraniacza dopiero w momencie przyciśnięcia jej do miejsca iniekcji.
-
Kiedy dostajesz nowe opakowanie igieł, zawsze najpierw sprawdź, jakiego są typu. Mogą różnić się od tych używanych wcześniej. Jeśli nie masz pewności, jak używać nowych igieł, porozmawiaj z lekarzem.
 |
| Standardowa igła do pena. |
 |
| Zabezpieczona igła do pena. |
Przechowywanie insuliny
-
Nieużywaną w danym momencie insulinę należy przechowywać w lodówce. Jednak należy uważać, aby nie doszło do jej zamrożenia.
-
Zużyj insulinę przed końcem terminu przydatności. Data terminu przydatności zwykle znajduje się na opakowaniu fiolek z insuliną do penów.
-
Po otwarciu musisz zużyć insulinę w ciągu 28 dni
-
Transportuj insulinę w torbie wykonanej z materiału chroniącego ją przed wysoką i niską temperaturą.
Miejsce iniekcji
Samodzielnie musisz wybrać najlepsze miejsce iniekcji (wstrzyknięcia insuliny). Wybierając miejsce, pamiętaj o następujących kwestiach:
-
Insulinę możesz sobie wstrzyknąć z tył ramion, pośladki, górną lub boczną część ud oraz brzuch. Pozostaw przynajmniej 2 cale (5 cm) wokół pępka.
-
Insulina działa najszybciej, gdy jest wstrzyknięta w brzuch.
-
Musisz często zmieniać miejsce iniekcji. Pozostaw przynajmniej 1 cal (ok. 2,5 cm) odstępu od sąsiedniego miejsca iniekcji.
Robienie sobie zastrzyków
Nie musisz robić sobie samodzielnie zastrzyków, jeśli nie czujesz się na to gotowy(-a). Powiedz rodzicom lub lekarzowi, pielęgniarce lub trenerowi diabetologicznemu o swoich odczuciach. Na pewno okażą Ci wsparcie i zaoferują pomoc. I kiedy zdecydujesz, że nadszedł czas na samodzielnie wykonywanie zastrzyków, pomogą Ci nauczyć się, jak to robić.
Więcej informacji
Masz pytania dotyczące cukrzycy? Poszukaj informacji na tych stronach: