Zaparcie (dziecko)
Rytm wypróżnień u dzieci może być różny. Dziecko w wieku około 2 lat ma około 2 wypróżnienia dziennie. Dziecko w wieku 4 lat może wypróżniać się 1 raz dziennie.
Normalny stolec jest miękki i łatwy do wydalenia. Niekiedy jednak stolce stają się zbite lub twarde. Trudno jest je wydalić. Mogą pojawiać się rzadziej. Stan taki nazywa się zaparciem. Często występuje u dzieci. Nawyki dotyczące wypróżnień u każdego dziecka są nieco inne. To, co u jednego dziecka wydaje się być zaparciem, u innego może być stanem normalnym. Do objawów zaparć należą:
-
ból brzucha,
-
niechęć do spożywania posiłków,
-
wzdęcia,
-
wymioty,
-
problemy z utrzymaniem moczu lub stolca,
-
fragmenty stolca w bieliźnie dziecka,
-
bolesne wypróżnienia,
-
swędzenie, obrzęk lub ból wokół odbytu,
-
dowolne zachowanie wskazujące, że dziecko próbuje powstrzymać wydalenie stolca, np. stawanie na palcach, przytrzymywanie mięśni brzucha lub pozy „taneczne”.
Niekiedy w stolcu mogą pojawić się smugi krwi, co zazwyczaj wskazuje na obecność szczeliny odbytu. Jest to rozdarcie błony wyścielającej odbyt na skutek nadwyrężenia spowodowanego zaparciem. Niemniej jednak każda obecność krew w stolcu wymaga konsultacji z lekarzem.
Zaparcia mogą mieć wiele przyczyn, takich jak:
-
dieta uboga w błonnik;
-
niespożywanie wystarczającej ilości płynów;
-
brak aktywności fizycznej;
-
stres lub zmiany codziennego funkcjonowania;
-
częste lub niewłaściwe stosowanie środków przeczyszczających;
-
ignorowanie potrzeby wypróżnienia lub opóźnianie wypróżnień;
-
leki, takie jak leki przeciwbólowe na receptę, żelazo, leki zobojętniające kwasy żołądkowe, niektóre leki przeciwdepresyjne i suplementy wapnia;
-
w rzadszych przypadkach - niedrożność jelit i zapalenie jelit;
-
choroby kręgosłupa;
-
zaburzenia czynności tarczycy;
-
celiakia.
Zwykłe zaparcie można łatwo przerwać po ustaleniu jego przyczyny. W niektórych przypadkach w celu rozpoznania przyczyny zaparcia lekarze mogą zlecić wykonanie pewnych badań.
Postępowanie w domu
Lekarz sprawujący opiekę nad dzieckiem może przepisać środek pobudzający pracę jelit, środek nawilżający lub czopek. Dziecko może również potrzebować lewatywy lub środka przeczyszczającego. Należy postępować zgodnie ze wszystkimi zaleceniami dotyczącymi sposobu i czasu stosowania tych produktów.
Zmiany sposobu odżywiania, przyjmowania płynów i nawyków dotyczących wypróżnień
Wprowadzenie kilku prostych zmian w diecie i nawykach dotyczących wypróżnień może pomóc w leczeniu zaparć i zapobieganiu ich występowania u dziecka.
Dietę dziecka należy zmienić w następujący sposób:
-
Należy porozmawiać z lekarzem dziecka na temat spożywania mleka. W przypadku dzieci, które nie reagują na inne metody zachowawcze lekarz może zalecić odstawienie mleka krowiego na 2 tygodnie, żeby sprawdzić, czy przyniesie to złagodzenie objawów. Jeśli w trakcie tej próby objawy ulegną złagodzeniu, można zmienić mleko na mleko nienabiałowe. W takim przypadku zaparcie może być objawem rodzaju alergii na mleko, a nie prawdziwym zaparciem.
-
Należy zwiększyć zawartość błonnika w diecie dziecka. Można to zrobić dodając owoce, warzywa, płatki zbożowe i ziarna.
-
Należy zachęcać dziecko do zwiększenia poziomu aktywności fizycznej lub ćwiczeń. Ćwiczenia będą przyjemniejsze jeśli będzie się je wykonywać razem z dzieckiem.
-
Należy dopilnować, żeby dziecko zjadało mniej mięsa i żywności przetworzonej.
-
Pilnować, żeby dziecko wypijało dużo wody. Niektóre soki owocowe, takie jak pomarańczowy, gruszkowy, śliwkowy i jabłkowy mogą być pomocne, ale należy ograniczać ich ilość. Pomimo, że zawierają niektóre witaminy, soki owocowe zawierają dużo cukru i małe ilości zdrowego błonnika, jaki znajduje się w produktach pełnoziarnistych. Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca, aby dzieciom w wieku poniżej 1 roku nie podawać soków. Dzieci w wieku od 1 roku do 3 lat nie powinny wypijać więcej niż 4 uncji (około 120 ml) soku dziennie. Dzieci w wieku od 4 do 6 lat nie powinny wypijać więcej niż 4 do 6 uncji (około 120 do 180 ml) soku na dobę. Dzieci w wieku od 7 do 18 lat nie powinny wypijać więcej niż 8 uncji (1 kubka) soku na dobę..
-
Zmiany w diecie należy wprowadzać stopniowo, zachowując cierpliwość. Większość dzieci może wybredzać podczas jedzenia. Nie wolno zawstydzać ani karać dziecka. Sytuację tę należy potraktować jako wyzwanie dla siebie i dziecka, które podejmiecie jako zespół, a nie jako problem z winy dziecka.
Trzeba pomóc dziecku w wypracowaniu odpowiednich nawyków dotyczących wypróżnień. Dopilnować, żeby:
-
Dziecko nauczyło się, żeby nie odkładać wypróżnienia.
-
Sadzać dziecko na sedesie przez 10 minut o tej samej porze każdego dnia. Pomocne może być sadzenie dziecka po każdym posiłku. Pomaga to wytworzyć rutynę.
-
Dziecku należy zapewnić wygodne siedzisko toaletowe i podparcie dla stóp.
-
W tym czasie można dziecku czytać lub dotrzymywać mu towarzystwa, dzięki czemu dziecko odczuje to jako pozytywne doświadczenie.
Obserwacja kontrolna
Należy zgłaszać się z dzieckiem do lekarza zgodnie z zaleceniem.
Specjalna uwaga dla rodziców
Warto jest poznać naturalny rytm wypróżnień dziecka. Notować zabarwienie, postać i częstotliwość oddawania stolca. Środki przeczyszczające mogą być dla dzieci niebezpieczne. W żadnym wypadku nie należy podawać dziecku środków przeczyszczających ani lewatywy bez zatwierdzenia tego przez lekarza sprawującego opiekę nad dzieckiem.
Kiedy należy zasięgnąć porady medycznej
W przypadku wystąpienia któregokolwiek z poniższych objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub uzyskać pomoc medyczną:
-
nasilający się ból brzucha;
-
marudzenie lub płacz, którego nie można ukoić;
-
odmowa przyjmowania płynów i pokarmów;
-
obecność krwi w stolcu;
-
czarne, smoliste zabarwienie stolca;
-
zaparcie, które nie ustępuje;
-
spadek masy ciała;
-
nasilające się objawy lub pojawienie się nowych objawów.